Araştırmalarımızda 15 Kasımla ilgili hiçbir belge ve bilgiye rastlamadık. Hassa’nın kurtuluş gününü kutlamaya ilk başlayan komisyon üyelerinden biriyle(Emekli İlköğretim Müdürü Mustafa KARA) görüşüp sorduğumda: 15 Kasıma nasıl karar verdiniz? Nereden bilgi edindiniz ? Dedi “ O zamanki tahrirat katibi Mustafa SEYREK, kurtuluş günü kutlayalım” dedi. Elimizde hiçbir belge ve bilgi yoktu. 15 Kasım tarihini öylece kafadan attık.
Diğer tarihler için çeşitli kaynakları karşılaştırdım. Bunlar:
1-Genelkurmay Başkanlığı yayınlarından “Şehir ve Kasabaların Harp Bölgeleri, Bombardıman İşgal ve Kurtuluş Tarihleri 1911-1922, 1977”. Bu eserde kurtuluş günü açık ve net olarak 01 Ocak 1922 olarak belirtilmiştir.
2-“Adana Havalisi Kumandanı (Muhiddin)’nın Genelkurmay Başkanlığına çektiği 19.12.1921 tarihli yazı” . Buna göre : ‘Fransız Tahliye Komisyon Reisi Albay Patla’dan 16.12.1921 tarihli gelen tezkerede Ankara İtilafnâmesi’nin sınıra ait sekizinci maddesini zikrettikten sonra itilafnâme mucibince sınır belirleme komisyonlarının 04.01.1922’ye kadar mesaisini ikmâl etmesi icap ettiğini..’ belirtmektedir. Ancak 19.12.1921 tarihli bir belgeye dayanarak Kurtuluş Gününün 05.01.1922 olduğunu söylemek akılcı değildir.
3-“Zeki SARIHAN, Kurtuluş Savaşı Günlüğü. Öğretmen Yay. Ankara. 1996.” Bu eserin çeşitli sayfalarında kurtuluş günü olarak 01.01.1922 tarihi zikredilmektedir.
4-“Nuri Aydın KONURALP, Hatay Kurtuluş ve Kurtarış Mücadelesi Tarihi. İskenderun. 1996.” Nuri Aydın bey, içinde bulunduğu savaşı, mücadelelerini, gördüklerini ve duyduklarını tarih bilgilerine göre kaleme almıştır. Yaşadıklarını günü gününe yazmadığı için olayların tarihlendirilmesi sağlıklı yapılamamaktadır. Olayları takip ettiğimizde şöyle bir sıralama yapabiliriz: Maraş’a giden Nuri bey ve müfrezesi, orada bir süre kaldıktan sonra tekrar Hassa’ya geldiler. Sınır Tahdit Komisyonu işini bitirene kadar Köroğlunun Geri’nde kaldılar. Sonra yıl sonuna doğru tekrar Maraş’a gelerek kışı orada geçirdiler.Yaz gelince Nuri bey ve kardeşi tekrar Hassa’ya geldiler (1922).
02.01.1922 tarihinde Kuvayı Milliye çete kumandanlığı vazifesine son verildi ve serbest kaldı. (sayfa 201).
Hudut Tahdit Komisyonunun işi 02 Ocaktan önce bitmiş olması mantıklıdır. Çünkü daha sonra Maraş’a gidecek, oradaki 2.Kolordu kumandanlığına varacak ve kuvayı Milliyedeki görevine son verilecektir. Yani bu eserdeki bilgiler de kurtuluş gününün 01.01.1922 olduğunu desteklemektedir.
Bu bilgilere göre kurtuluş günü 01.01.1922’dir. |